Từ xưa tới nay, những quốc gia luôn luôn tìm nhữngh thể hiện quyền lực tối cao tài chính, chính trị, văn hóa truyền thống, tư tưởng, quân sự… trong thời đại của nó. Một trong mỗi nhữngh trọng yếu nhất là xây dựng những công trình kiến trúc mang ý nghĩa hình tượng.
Khi đó, kiến trúc mang thể gánh vác trách nát nhiệm để góp thêm phần tthường mặt cho lphát minh, tham vọng của quốc gia. Kiến trúc sư bậc thầy Mies van der Rohe (một886 – một969) từng nói: “Kiến trúc là ý chí của 1 thời đại được truyền tquan ải vào ko gian”. Điều này mang thể được quan sát thđấy trong số đông công trình dễ tiếp cận, mang ý nghĩa hình tượng như cung điện, công trình tôn giáo, nhà quốc hội, thư viện quốc gia, bảo tồn, tháp cao tầng… Khi nhắc tới La Mã chúng ta sẽ nghĩ tới ngay trường đấu Coliseum; hoặc lúc nhắc tới Paris thì hình hình ảnh tháp Eiffel sẽ ngay ngay tức thì xuất hiện. Giới tinh hoa luôn luôn tìm kiếm những phương thức hình tượng để tthường mặt cho quốc gia. Còn quần chúng thì phấn đấu để phẩm giá và phiên bạn dạng sắc của thiết bịng chí mình được xác minh (theo Francis Fukuyama). Nói số đôngh khác, kiến trúc góp thêm phần trọng yếu trong quy trình thi công phiên bạn dạng sắc quốc gia, dân tộc.
Nhiều người trong chúng ta cảm thđó khó hiểu lúc tổ quốc Qatar với diện tích và dân số nhỏ như một tỉnh thành của Việt Nam lại sẵn sàng bỏ ra số tiền khổng lồ để xây dựng những công trình kiến trúc tiền tiến tuyệt vời, cũng như chi hàng trăm tỷ USD để tổ chức World cup 2022, trong đó chủ yếu là xây dựng Sảnh vận động và hoàn thiện cơ sở hạ tầng. Họ trọn vẹn với lý lúc làm như vậy ở tầm nhìn thiết kế quốc gia.
Xem thêm: nhà vườn 2 tầng
Mỗi quốc gia, dân tộc luôn luôn phcửa quan đương đầu với hoàn chình ảnh và thay đổi cố xã hội ở thời khắc hiện tại trong ko gian tương tác với phần đông trang bịng đội khác nên nó phcửa quan tìm lựa phần đôngh xác định “căn cước” của trang bịng đội mình như vậy nào để tồn tại và trở nên tân tiến. Chẳng hạn, vào cuối thế kỷ một7 – đầu thế kỷ một8, Piotr Đại đế nhận ra sự tụt hậu của Nga so với phần đông nước phương Tây, ông sẽ đưa ra chủ trương học hỏi và kết nối với phương Tây. Thành phố Sankt Peterburg được xây dựng từ đầm lầy để trở thành một “cánh cổng của châu Âu”. Piotr mời những người kiến trúc tuyệt nhất của châu Âu tới Sankt Peterburg để tạo ra những công trình hình tượng new của một nước Nga thuộc về châu Âu. Ngày nay, lúc cảm thđấy ko thể hòa hợp được với phương Tây, giới tinh hoa Nga đang xác định nước mình là 1 quốc gia Á-Âu (còn phiên bạn dạng thân phần đông dân tộc trong nước Nga sẽ được hòa trộn phần đông dòng máu Á- Âu từ lâu rồi), và nghệ thuật- kiến trúc Nga đang từng bước tthường đổi theo lý thuyết giao thọa tiết hóa Á-Âu.
Kiến tạo từ trên xuống: Ý chí chính trị
Trong tiến trình nhữngh tân và phát triển kiến trúc của mỗi quốc gia, sở hữu những thời khắc người thân dạng lề, lời khuyên nền kiến trúc đó phquan ải thiết kế những “mẩu chuyện” new, nếu ko muốn rơi vào tình trạng sáo mòn, suy kiệt. Khi một guồng máy đang hoạt động và sinh hoạt theo quán tính của nó, thì sự bẻ lái phụ thuộc rất to từ ý chí chính trị của nhân vật, giai cấp lãnh đạo.
Năm một852-một870, Napoleon III giao trọng trách nát cho Georges Eugene Haussmann tiến hành cuộc đại ccửa quan tạo Paris từ một thành phố hậu – trung thế kỉ trở thành một hình mẫu thành phố tiền – văn minh, với những đại lộ, công viên to, quảng trường thoáng đangng, hạ tầng nghệ thuật tiên tiến, tạo tiền đề cho sự xuất hiện những tuyệt bút kiến trúc new sau đó ko lâu như tháp Eiffel. Dự án vấp phcửa quan làn sóng phản đối từ phía người dân lẫn gần như nhóm lợi ích. Nhưng Haussmann, với sự ủng hộ tuyệt đối từ hoàng đế cũng như gần như người kiến trúc cùng với sự, đang quyết liệt phá hủy 20.000 ngôi nhà để xây new gấp rất nhiều lần số đó, cũng như không ngừng mở rộng thêm tám quận và làm những đoạn đường rộng 30m (lúc đó đường rộng một3m đang là sẽ là to). Thành công của Đại dự án Haussmann cho thđấy sự quyết đoán của lãnh tụ (Napoleon III) rất quan trọng lúc xây dựng những tự sự new.
Ở Liên Xô, sau lúc vẫn loại bỏ gần như phe đối lập chính trị và nắm vững quyền lực tối cao vô thượng, Stalin vẫn lãnh đạo thiết kế một nền nghệ thuật khác với người tiền nhiệm. Những nghệ sĩ tiền phong lúc trước như Malevich, Eisenstein, Melnikov bị phê phán là theo chủ nghĩa phương thức và cho “ra rìa”. Tthường vào đó, Stalin ủng hộ những nghệ sĩ khác sở hữu mỹ học tương quí với ý kiến chính trị của ông như Deyneka, Aleksandrov, Iofan. Nghệ thuật Liên Xô (khác lạ kiến trúc) thời kỳ Stalin là 1 trong mỗi ví dụ tuyệt vời để chứng tỏ vai trò chính trị trọng yếu thế nào trong việc tự sự nền nghệ thuật quốc gia. Bằng quyền lực tối cao của tôi, Stalin vẫn tạo ra một phong gần nhưh kiến trúc khuynh loát toàn liên bang và lan tỏa ra gần như nước thuộc khối XHCN, cả ở Đông Âu lẫn châu Á. Nó hướng tới tính đăng đối, chiết trung, hòa trộn kiến trúc thượng cổ với art-deco; phối hợp kiến trúc với chạm trổ, hội họa. Chi tiết trang trí dễ nhận mặt của nó là gần nhưh sử dụng thức cột, phù điêu với hình hình ảnh huy hiệu, ngôi sao 5 cánh, băng đô, hoa, vũ khí, hình người. Dù sở hữu ý kiến cho rằng kiến trúc Stalin ko sáng kiến, tiến bộ như thời Lenin, nhưng ko thể phủ nhận nó sở hữu đậm màu ngầu và cá tính mạnh, sang trọng, dễ tiếp nhận so với nhân dân lao động.
Sự kiện Khruschev “xét lại” Stalin lúcến Bắc Kinh ko viên mãn, coi đó như một sự “phản bội”. Mao Trạch Đông, một người rất ngưỡng mộ Stalin, cảm thđó cần phcửa ải tự mua đoạn đường riêng của Trung Quốc để tiến lên chủ nghĩa cùng sản, bằng phần đôngh tiến hành Đại nhảy vọt. Năm một958, lãnh tụ Trung Quốc yêu cầu xây dựng “thập đại kiến trúc” ở Bắc Kinh, bao quát một0 công trình to như Đại lễ đường Nhân dân, Bảo tàng Quốc gia, Cung văn hóa truyền thống Dân tộc, Nhà ga Bắc Kinh… trở thành hình tượng của thiên hạ Trung Quốc thời đại new. Tuy cuộc Đại nhảy vọt trong kinh tế tài chính thất bại, nhưng những công trình kiến trúc “tthường mặt” cho này lại thành công. Đại lễ đường Nhân dân thời đại này vẫn là hình tượng cho khát vọng và sức khỏe của Trung Quốc. “Thập đại kiến trúc” sở hữu thể coi như phiên nhà bạn dạng kiến trúc Stalin ở Trung Quốc, được thể hiện ở tính chiết trung giữa phương thức văn hóa truyền thống với văn minh, sự chuyên chú tới những ví dụ trang trí theo kiểu art- deco, quy mô, tầm vóc to.
Ở Việt Nam, sau thắng lợi Điện Biên Phủ, chúng ta vẫn sử dụng nhiều công trình thời Pháp thuộc làm trụ sở phần đông cơ quan hành chính trọng yếu như Phủ Chủ tịch (Dinh Toàn quyền cũ), Trụ sở Bộ Ngoại giao (Sở Tài chính Đông Dương cũ). Có thể coi đó là hiện tượng “sở hữu hình tượng”, một việc làm cực chẳng đã (vì còn nghèo) và nhân văn (tôn trọng tác phẩm nghệ thuật của chính sách cũ). Phcửa ải tới đầu những năm một960, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa new sở hữu điều kiện xây dựng những hình tượng kiến trúc của riêng mình trên cơ sở tìm hiểu thêm phần đông nước XHCN liên minh và tận dụng một vài tiến bộ từ thời kỳ trước. Đó là những công trình: Trường Đảng Nguyễn Ái Quốc (một960), Tổng cục Thống kê (một960), Bảo tàng Việt Bắc (một963), Hội trường Ba Đình (một962)… Chúng đó là những hình tượng trước tiên của nước Việt Nam new: Độc lập – Tự do – Hạnh phúc.
Kiến tạo từ dưới lên: Tự sự trang bịng minh
Tự sự vật dụngng chí là phần đah thức một vật dụngng chí đãi đằng mình theo chiều kích ko gian và thời kì, trong sự tổ hợp phần đa vấn đề lịch sử vẻ vang, chính trị, văn hóa truyền thống, loài người… nhằm mục tiêu gicửa ải đáp phần đa ý hỏi về việc tồn tại, vận hành, hình thành, triển vọng, ước mơ của vật dụngng chí.
Về mặt hầu như bạn dạng chất (quy chất), bọn đàn sinh sống ở một khu vực địa lý, khí hậu đặc trưng, di truyền hầu như mã văn hóa truyền thống- nhân học trải qua nhiều thế hệ như một phản ứng tậu lọc tự nhiên. Quá trình di truyền đó là tự sự thụ động, một dạng “nhật ký”, “mã gien” trong vô thức tập thể.
Về mặt thi công, đồ vậtng chí luôn luôn phcửa quan đương đầu với hoàn chình ảnh và đổi khác cố xã hội ở thời khắc hiện tại trong ko gian tương tác với đều đồ vậtng chí khác nên nó phcửa quan tậu lựa đềuh xác định “căn cước” của đồ vậtng chí mình như vậy nào để cải tiến và phát triển vững chắc, ko bị thoái hóa, tự hủy. Việc xác định, “trình làng” phiên bạn dạng thân là tự sự chủ động. Khi sẽ xác định được mình, đồ vậtng chí và đều thành viên của nó sẽ với thêm sự tự tín để bảo hộ, tạo ra nền nghệ thuật new. Cũng như họa sỹ Nguyễn Sáng, sau lúc cùng nhân dân trcửa quan qua cuộc kháng chiến chống Pháp chín năm sẽ tự nhận ra sự tthường xuyên đổi trong vàng thuật của tớ bằng lời nói: “Cách mạng sẽ sinh ra tôi lần thứ nhị”.
Cung Thiếu nhi thủ đô
Khi một quốc gia định hình được nội dung tự sự bè đảng một mọih thuyết phục, mọi nghệ sĩ sẽ sở hữu được “tâm thế chính trị” để tự tín sáng tạo. Sau Cách mạng Tháng Mười Nga, ngoại trừ những người tìm lựa thiên cư sang quốc tế, giới văn nghệ Nga phấn chấn, cùng nhau hướng tới tương lai tốt thích mắt cho giang san đang bị trì trệ chính vì khối hệ thống quan liêu và chiến tranh. Phong trào Kiến tạo (constructivism) xuất hiện trong hoàn chình họa đó.
Khi một quốc gia định hình được nội dung tự sự số đông một nhữngh thuyết phục, những nghệ sĩ sẽ mang được “tâm thế chính trị” để tự tín tạo ra.
Các họa sỹ, người kiến trúc, thi sĩ tiến bước cùng nhân dân lao động, hừng hực khí thế xây dựng một nền nghệ thuật new, đoạn tuyệt với chủ nghĩa kinh viện thời kỳ đế chế. Trong suốt những năm một920, những nghệ sĩ theo chủ nghĩa Kiến tạo đang tthường xuyên đổi trọn vẹn khái niệm về kiến trúc, thiết kế trang bị họa, phlặng hình họa. Họ động viên ứng dụng những tiến bộ khoa học tri thức new trong vàng thuật, sử dụng phần đông bố cục trừu tượng, gắn nghệ thuật với thời đại, phục vụ những yên cầu new của xã hội qua việc sử dụng thép, bê tông thường xuyên thiết kế những khu nhà tập thể đa hiệu suất cao… Điều đó cũng quí thích hợp với ý kiến của Lenin lúc chuyển đổi tài chính Nga từ một nước nông nghiệp sang công nghiệp. Chúng ta với thể tưởng tượng trong con mắt những nghệ sĩ Nga lúc đó, việc xây dựng chính quyền Xô viết là 1 trong mỗi dự án nghệ thuật quy mô to.
Sau Thế chiến II, lúc Liên Xô dẫn dắt khối xã hội chủ nghĩa, dù giới văn nghệ chịu chình họa kiểm duyệt gắt gao, nhưng phần lớn nghệ sĩ vẫn với thể phát hành những tác phẩm đỉnh cao, khác với niềm tin thiếu căn cứ ở 1 trong các mỗi nơi hiện nay rằng chỉ với “tự do” new tạo ra tuyệt bút!? Ở trường hợp Liên Xô, chúng ta với thể lý giquan ải rằng, nền tảng văn hóa truyền thống dân tộc, vị thế quốc gia, tâm thế chính trị của nghệ sĩ new là những yếu tố rất quan trọng để tạo thành những tác phẩm đỉnh cao. Khi Liên Xô dẫn dắt một nửa trái đất, thì tâm thế chính trị và trách nát nhiệm của phần lớn nghệ sĩ khác hoàn toàn so với lúc họ là công dân của những quốc gia tan đàn xẻ nghé, thiếu chủ thuyết xã hội. Dù giới văn nghệ phần lớn nước hậu Xô viết với vẻ được hưởng bầu ko khí tự do hơn, nhưng tới nay sau hơn 30 năm phân ly độc lập, vẫn chưa thđấy xuất hiện những tuyệt bút to như thời Liên Xô. Rõ ràng, sức khỏe tự sự bằng hữu với tài năng kích mến tiềm năng tạo thành của người nghệ sĩ.
Nền tảng văn hóa truyền thống dân tộc, vị thế quốc gia, tâm thế chính trị của nghệ sĩ new là những yếu tắc quan trọng để tạo ra những tác phẩm đỉnh cao
Ở chiều trái lại, chính những thành công đột phá trong vàng thuật sẽ tạo thiện cảm của giới trí thức, văn nghệ quốc tế so với quốc gia xã hội chủ nghĩa non trẻ. Các người thiết kế hàng đầu toàn thị trường quốc tế những năm một920-một930 như Le Corbusier, Frank Lloyd Wright đều ngưỡng mộ và ủng hộ phần đông công trình kiến trúc Kiến tạo, thậm chí cả Hiện thực xã hội chủ nghĩa nữa. F.L. Wright viết trong tự truyện của tôi rằng: “Choáng ngợp vì sức sống, sự mạnh mẽ và tự tin, chủ nghĩa nhân vật và độ phong túc trong diễn tả, ngưỡng mộ tính cá thể đầy nhưng màu sắc sắc, chưa lúc nào được biết kín của niềm hạnh phúc như vậy. Nước Nga với thể mang lại cho đám đông cãi cọ của những loại người già nua đầu óc sặc mùi tiền và chiến tranh của toàn thị trường quốc tế phương Tây phần tâm hồn sẽ ảnh hưởng vùi lấp, và tôi hy vọng, kịp thời xuất hiện để ngăn chặn sự tự diệt vong nhưng mà phần đông quốc gia đang cùng nhau lao tới”.
Ở Việt Nam thời bao cấp, kế bên ý chí chính trị của những người lãnh đạo, sự tạo cho đỡ của gần như nước XHCN, thì sự đồ gia dụngng tâm hợp lực của đồ gia dụngng đội và giới người thiết kế vẫn tạo thành một giai đoạn kiến trúc Việt Nam với căn tính rõ ràng. Dù dồn hết nguồn lực để tăng viện cho mặt trận miền Nam, sau đó là khủng hoảng kinh tế tài chính cũng chính vì cơ chế vận hành quan liêu, bao cấp, người Việt Nam vẫn với thể xây dựng được những công trình với thẩm mỹ và làm đẹp new mẻ, tiến bộ, nhân văn, phục vụ quần chúng nhân dân lao động.
Có cần lphát minh cho hầu hết thành phố?
Các thành phố việt nam hiện nay đang ở thời khắc trở nên tân tiến rất nkhô hanh hao, nhưng chưa sở hữu những tự sự new lôi cuốn, uy lực. Điều đó dẫn tới tình trạng quốc gia cứ phcửa quan “đuổi theo” đều dự án bất động sản của những tập đoàn to để điều chỉnh quy hoạch. Trong khuông chình họa sở hữu phần “lủng củng” đó, chúng ta phcửa quan nhấn mạnh và xác định vai trò lãnh đạo, xây dựng của quốc gia trong quy hoạch, design thành phố, kiến trúc, nhất là lúc đều tập đoàn tư nhân đang cho thđó họ chỉ nghĩ tới quyền lợi nhưng ko nhiều sở hữu trách rưới nhiệm so với xã hội.
Chúng ta hiện đang với rất nhiều những công trình to được tài trợ chính vì quốc gia và tư nhân nhưng ko đưa ra được “đầu bài” mang đặc thù tự sự bè mình, vậy nên kết quả của nó là những công trình kiến trúc “giông tương tự” ở nhiều “thành phố đại trà” khác trên trái đất. Có lẽ, ngay giờ đây chúng ta cần tậu lựa và xây dựng một tự sự bè mình new mẻ, với tài năng ktương đối gợi tạo ra để lan tỏa vào những dự án, những cuộc thi tuyển kiến trúc?
Lphát minh – một khái niệm với thể lúcến nhiều người Việt Nam “dị ứng” và “ngừa”, nhưng lại đó là thứ trọng yếu còn thiếu trong quy hoạch, thiết kế, xây dựng, vận hành phần đông thành phố to VN hiện nay.
Lý tưởng phát minh – một khái niệm mang thể lúcến nhiều người Việt Nam “dị ứng” và “phòng ngừa”, nhưng lại đó là thứ rất quan trọng còn thiếu trong quy hoạch, thiết kế, xây dựng, quản trị và vận hành hồ hết thị trấn to VN hiện nay.
Những thành phố – ý nói những thành phố vĩ đại – được xây bằng gì? Chúng được xây bằng lý tưởng phát minh.
Lphát minh của La Mã sẽ tạo thành thành phố La Mã, và “mọi đoạn đường đều dẫn tới thành Roma”. Sau lúc La Mã bị phá hủy, Constantinopol (La Mã thứ nhì) thất thủ, hầu hết Sa hoàng Nga muốn Moskva trở thành La Mã thứ ba và sẽ ko với La Mã thứ tư nữa. Từ đầu thế kỷ một9, người ta gọi Paris là “kinh đô ánh sáng” để xác minh nó là trung tâm văn hóa truyền thống, tri thức của trái đất.
Vậy lý tưởng phát minh của Hà Thành, Thành phố Hồ Chí Minh, Huế, Đà Nẵng, Hquan ải Phòng, Cần Thơ… là gì? Chỉ lúc vấn đáp được thắc mắc đó, người ta new tin tưởng vào hành vi của tớ. Không với lý tưởng phát minh, mọi hành vi sẽ chìm đắm trong vòng luẩn quẩn tranh cãi cô động.
Kiến trúc Việt Nam trong một Đông Nam Á năng động và chủ động
Với vị trí địa lý thuộc ở vùng biên phía Nam của văn hóa truyền thống Trung Quốc, lại từng là thuộc địa một nghìn năm, nước Đại Việt xưa đang xây dựng nền văn nghệ của tớ theo hướng Hoa tâm luận (đôi lúc còn tự nhận mình là Hán nhân!). Triết học, văn hoa đều lđó Trung Quốc làm chuẩn chỉnh mực, làng nghề kỹ nghệ chủ yếu được phát khởi sau lúc sở hữu người đi sứ từ phương Bắc về. Người Việt Nam xưa nhận mình là người phương Nam, do lđó Trung Quốc ở phương Bắc để so với.
Đến thời Pháp thuộc, Việt Nam thuộc trong xứ Đông Dương thuộc Pháp. Với hầu nhưh xác định địa lý như vậy, tư tưởng “dĩ Âu vi trung” (eurocentrism) trong kiến trúc nói riêng và văn hóa truyền thống Việt Nam nói chung nảy nở và kéo dãn dằng dai tới ngày ngày hôm nay. Dường như, kiến trúc Champa trở thành một phần rất quan trọng của kiến trúc Việt Nam. Những thí điểm về kiến trúc Champa mở nhưng màn xuất hiện từ thời Pháp thuộc. Do tthường đổi nhận thức về kiến trúc nước mình, vua Khcửa quan Định sẽ cho phối kết hợp nhiều mô-típ kiến trúc Champa vào trong công trình lăng của ông. Ngày nay, trong tổ hợp hầu như diễn ngôn chính trị, kiến trúc Champa sẽ trở thành di sản kiến trúc Việt Nam.
Hiện nay, Việt Nam xác định mình là 1 trong các quốc gia Đông Nam Á. Điều này sẽ mở ra một chương new trong việc thi công văn học nghệ thuật việt nam. Đông Nam Á tâm luận (Aseancentrism) là thời cơ cho phần đông nghệ sĩ Việt Nam cũng như của toàn bộ phần đông quốc gia khác trong khu vực, vì nó là 1 trong các vùng đất nhưngu mỡ đang đợi canh tác.
Tuy mang lạ thường, nhưng những quốc gia Đông Nam Á vẫn còn đó nhiều cơ sở chung để cùng nhau thiết kế kiến thiết căn cước, mang thể kể tới: địa lý (sông, hồ), khí hậu (nhiệt đới), nhân khẩu (phiên phiên bản địa Đông Nam Á và hậu duệ thiên di từ Nam Trung Hoa), xã hội (hậu thuộc địa), nền tảng tư tưởng (phối kết hợp Ấn Độ, Trung Quốc, phương Tây), tài chính (đang tăng trưởng mạnh), văn hóa truyền thống (nhiều chủng loại).
Trong thời kì qua, Hội Kiến trúc sư Việt Nam vẫn mang nhiều sinh hoạt tăng cường kết nối với gần như nước ASEAN như tương hỗ gần như người thiết kế kiến thiết trong nước được xác nhận là người thiết kế kiến thiết ASEAN, đạt chứng chỉ hành nghề kiến trúc ASEAN, mời gần như người thiết kế kiến thiết ASEAN tham gia tập huấn cải nhữngh và phát triển nghề nghiệp và công việc liên tục (CPD)…
Cũng tương đương như ở Việt Nam, trào lưu kiến trúc xanh – vững chắc, kiến trúc phê suy bình địa phương, sự tìm kiếm phiên phiên bản sắc trong thời đại toàn thị trường quốc tế hóa, đang thôi thúc những người thiết kế kiến thiết ở những quốc gia Đông Nam Á. Sự thứng điệu giữa kiến trúc Việt Nam với những nước ASEAN ngày càng thể hiện rõ hơn. Điều đó chứng tỏ Đông Nam Á tâm luận là một trong những trong mỗi nhữngh xác định kiến trúc VN mến hợp.